Ποιά θεατρική παράσταση είδατε - θα δείτε;

[HristinaB]

Αίας, του Σοφοκλή, από το θέατρο του Νέου Κόσμου, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, στο κηποθέατρο Παπάγου

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να πω είναι ότι το κηποθέατρο Παπάγου είναι εντελώς ακατάλληλος χώρος για θεατρικές παραστάσεις: έχει άθλια ακουστική, άθλια καθίσματα και άθλια θέση, περιβαλλόμενο από κεντρικούς δρόμους, γεμάτους κίνηση, με αποτέλεσμα ο θόρυβος συχνά να σκεπάζει τις φωνές των ηθοποιών.

Η παράσταση ήταν... εεμμμ... βασικά, ήταν καλύτερη από την «Ιφιγένεια εν Ταύροις», αλλά με λιγότερο ενδιαφέρων Χορό. Σιγά το επίτευγμα, βέβαια, λίγα πράγματα μπορεί να ήταν χειρότερα από αυτή την Ιφιγένεια φέτος. Δεν ξέρω, ίσως φταίει και το ότι το ίδιο το έργο είναι δραματουργικά μη ισορροπημένο, η δράση τελειώνει σχετικά νωρίς και μετά ακολουθούν τέσσερα διαλογικά μέρη, ιδιαίτερα χρήσιμα για να μάθει κανείς πώς να προσβάλλει κάποιον άλλο με στυλ και ευφράδεια, αλλά, φυσικά, είναι εντελώς στατικά.

Οι ερμηνείες δε με εντυπωσίασαν, πιο συμπαθητική απ' όλους βρήκα την Πρωτόπαππα, ενώ και ο ρόλος του Τεύκρου είχε δυναμικότητα στο τέλος. Η χρήση της ζωντανής μουσικής και των τραγουδιστικών χορικών επίσης δε μου άρεσε ιδιαίτερα, ενώ με ξένισαν και τα κοστούμια, που αποτελούνταν από φουστανέλες και υπερμεγέθη σακάκια, που μου θύμισαν χωριάτες, οι οποίοι ήθελαν να ντυθούν αριστοκράτες.

Η σκηνή της αυτοκτονίας αποδόθηκε με ένα εξαιρετικό σκηνοθετικό εύρημα, την αποκάλυψη μιας ερυθρόμορφης παράστασης, σε φυσικό μέγεθος, που απεικονίζει τον ήρωα να έχει πέσει πάνω στο σπαθί του. Θεωρώ ότι ήταν η δυνατότερη και πιο συγκινητική στιγμή μιας τραγωδίας που, εμένα προσωπικά, με μπέρδεψε ως προς τη θέση που πρέπει να πάρω απέναντι στον Αίαντα. Θύμα της μοχθηρίας των ανθρώπων και των θεών ή της δικής του αλαζονείας και ασέβειας; Ο Αίαντας είναι ένας ήρωας "παλαιάς κοπής", ένας πολεμιστής που ζει για τη δόξα της μάχης και την τιμή του ονόματός του. Τα ιδανικά του είναι μονοκόμματα και αμετακίνητα, στην κοσμοθεωρία του δεν υπάρχει χώρος για διπλωματία και ελαστικότητα, γι' αυτό και δεν μπορεί να ταιριάξει στη νέα εποχή της διανοητικής ρώμης, του καλοστημένου λόγου και της πολιτικής, που εκπροσωπεί ο (αγαπημένος μου αρχαίος ήρωας) Οδυσσέας. Είναι το παλιό που πρέπει να φύγει, μόνο που ο Σοφοκλής δε φαίνεται να έχει αποφασίσει αν είναι με το μέρος του ή όχι, ούτε τολμά να πάρει ξεκάθαρη θέση απέναντι στα τερτίπια των θεών.

Αποστολή της τέχνης δεν είναι να δίνει απαντήσεις, αλλά να θέτει τις ερωτήσεις. Μόνο που η συγκεκριμένη παράσταση δεν ήξερε πότε να σταματήσει να ρωτάει, με αποτέλεσμα να μείνω κι εγώ με την απορία.

[HristinaB]

Dogville, του Λαρς Φον Τρίερ, σε σκηνοθεσία Έφης Γούση, στο θέατρο Ακροπόλ

Σε μια μάλλον σπάνια στιγμή απόλυτης σύμπνοιας και ταύτισης, ο φίλος με τον οποίο παρακολούθησα την παράσταση κι εγώ τελειώσαμε τη φράση μας με τις ίδιες λέξεις: "η παράσταση ήταν..." "...πολύ αφαιρετική". Πιστέψτε με, δεν είμαστε από τους ανθρώπους που χρησιμοποιούμε δύσκολες και εξεζητημένες λέξεις στις συζητήσεις μας, αλλά το "αφαιρετική" νιώθω ότι ήταν το μόνο επίθετο που θα μπορούσε να περιγράψει με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια αυτό που μόλις είχαμε παρακολουθήσει.

Στην ταινία σκηνικά δεν υπάρχουν και τα αντικείμενα υπονοούνται από γραμμές κιμωλίας ζωγραφισμένες στο πάτωμα. Στην παράσταση το μόνο σκηνικό είναι ένα γυάλινο κλουβί μέσα στο οποίο διαδραματίζεται όλο το έργο, καθώς και μερικά σύνεργα καθαριότητας των κατοίκων του Dogville. Οι τρεις ώρες του φιλμ συμπυκνώνονται σε μόλις 80' θεατρικού λόγου -- λόγου κυριολεκτικά, καθώς η επί της σκηνής δράση είναι ελάχιστη (κυρίως καθάρισμα του κλουβιού σαν να μην υπάρχει αύριο) και κάποιες από τις πράξεις των χαρακτήρων περιγράφονται από τους ηθοποιούς που τους υποδύονται σαν να διαβάζουν τις σκηνικές οδηγίες ενός σεναρίου, π.χ. "Ο Τομ σηκώνει τη φούστα της Γκρέις". Κάπου στο άσχετο υπάρχει και μια εκτεταμένη σκηνή ομαδικού χορού, που ο φίλος, με μια δόση υπερβολής, είναι αλήθεια, παρομοίασε με τις αντίστοιχες στα μιούζικαλ του Δαλιανίδη, η οποία δεν προσφέρει απολύτως τίποτε στην πλοκή ή τη σκιαγράφηση των χαρακτήρων (που δεν καταφέρνουν ν' αποκτήσουν βάθος και υπόσταση) και απλά ροκανίζει τον ήδη πολύτιμο θεατρικό χρόνο. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά εμένα προσωπικά με πέταξε τελείως έξω από το κλίμα, καθώς έπιασα τον εαυτό μου να αναρωτιέται πόσο καιρό τους πήρε να μάθουν τη χορογραφία στις πρόβες και γιατί η Nalyssa Green, που έγραψε τη μουσική της παράστασης, δε χρησιμοποίησε το θέρεμιν.

Τα υπόλοιπα σκηνοθετικά κόλπα -- γιατί για σοβαρή άποψη δεν μπορώ να τα δεχτώ -- νομίζω ότι δε βοήθησαν την παράσταση, για να μην πω ότι την έβλαψαν κιόλας. Όταν η πρωταγωνίστρια Γιουλίκα Σκαφιδά ωρύεται επί σκηνής "ανοίξτε [το κλουβί], σας παρακαλώ, δεν μπορώ να συνεχίσω άλλο!" τα φώτα στην πλατεία ανάβουν, λες και η παράσταση διακόπτεται, επειδή δεν είναι η Γκρέις που υποφέρει, αλλά η ίδια η ηθοποιός. Δεν κατάλαβα το συμβολισμό, όπως δεν κατάλαβα και τη δραματουργική ανάγκη να γδυθεί εντελώς η ηθοποιός, μόνο και μόνο για να ξαναντυθεί αμέσως μετά με ένα αραχνοϋφαντο ύφασμα, που δεν άφηνε τίποτα στη φαντασία.

"Αν δεν είχα δει την ταινία, θα είχα πολλά κενά", παρατήρησε ο φίλος μου. "Αν δεν είχα δει την ταινία, άραγε θα ένιωθα τίποτα λόγω της παράστασης;" αναρωτήθηκα εγώ, που βγήκα από το θέατρο πιο αδιάφορη απ' ό,τι μπήκα. Μόνο μια φράση συγκράτησα: "Είναι αλαζονικό να μην επιτρέπεις στους ανθρώπους να απολογούνται για τα λάθη τους [επειδή συνεχώς τους τα συγχωρείς]". Για τα υπόλοιπα νοήματα -- την έμφυτη θηριωδία μέσα μας, το χτίσιμο των καταπιεστικών κοινωνιών, την καλοσύνη και τη συγχώρεση ως φευγαλέες ιδιότητες της ανθρώπινης φύσης -- παρακαλείσθε όπως απευθυνθείτε απευθείας εις τον κύριον Λαρς Φον Τρίερ.

... Ακόμα εδώ είστε;

[HristinaB]

O Εραστής, του Χάρολντ Πίντερ, στο θέατρο Olvio

Ένα ευκατάστατο ζευγάρι, παντρεμένο δέκα χρόνια, διαχειρίζεται τη βαρετή, καθωσπρέπει καθημερινότητά του έχοντας κάνει μια συμφωνία: η σύζυγος έχει εραστή, που τον δέχεται στο σπίτι τους τρεις φορές τη βδομάδα, εν γνώσει του άντρα της, που εκείνη την ώρα είναι στη δουλειά. Καθώς ξεδιπλώνεται η πλοκή, βέβαια, αποδεικνύεται ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι...

Ομολογώ ότι ξεκίνησα ανόρεχτα απόψε γι' αυτή τη θεατρική παράσταση, ψιλόβρεχε κιόλας και βαριόμουν φριχτά να ετοιμαστώ και να βγω από το σπιτάκι μου. Όμως, μετά από τόσες φορές που έχω τραβολογήσει το φίλο στο Σταυρό του Νότου (και, γενικά, σε όλες τις μουσικές σκηνές της Αθήνας...) για ν' ακούσουμε το Μίλτο , δικαιούται κι αυτός να προτείνει έξοδο. Η επιλογή του έργου τυχαία (είχε προσκλήσεις).

Για να αποφύγω οποιαδήποτε προκατάληψη, δε διάβασα τίποτα για την παράσταση πριν τη δω. Έτσι, μόνο όταν τελείωσε έμαθα ότι ήταν έργο του νομπελίστα συγγραφέα Χάρολντ Πίντερ (γραμμένο το 1962), γεγονός που εξηγεί την απολαυστική γραφή, το κομψό χιούμορ, την πανέξυπνη ανατροπή και τα αιχμηρά σχόλια πάνω στη ρουτίνα του γάμου, τα όρια πραγματικότητας και φαντασίωσης, τον πραγματικό εαυτό μας και τους ρόλους που διαλέγουμε (ή μας επιβάλλουν) να υποδυθούμε στην καθημερινή μας ζωή.

Καλές ερμηνείες και από τους δύο ηθοποιούς (Κορίνα Χρυσάιδου και Γιώργος Χαρατζάς), που συνυπογράφουν τη σκηνοθεσία. Η Χρυσάιδου ξεχωρίζει, με τις πρωτεϊκές εναλλαγές των συναισθημάτων του χαρακτήρα που υποδύεται, αλλά και τις εκφράσεις του προσώπου της, που συχνά αποτελούν και το μοναδικό στοιχείο για να μπορέσει ο θεατής να επιβεβαιώσει ποια πραγματικότητα παρακολουθεί.

70' παράσταση χωρίς διάλειμμα, που δεν κουράζει καθόλου. Στο τέλος χειροκροτάς όχι από τυπική ευγένεια, αλλά επειδή πραγματικά ευχαριστήθηκες κάτι έξυπνο και πολυεπίπεδο. Ευχάριστη έκπληξη, επιτυχημένη βραδιά.

[HristinaB]

Ring, της Λεονόρ Κονφινό, στο θέατρο Ιλίσια-Βολανάκης

O Θανάσης Τσαλταμπάσης (που σκηνοθετεί κιόλας) και η Μαρίνα Καλογήρου μιλούν για την αιώνια σχέση-πάλη ανδρών και γυναικών μέσα από 18 σύντομες ιστορίες ζευγαριών που γνωρίζονται χρόνια ή μόλις γνωρίστηκαν ή θα γνωριστούν στη συνέχεια. Ελπίδες, ματαιώσεις, όνειρα, ζήλια, απιστία, φαντασιώσεις, παιχνίδια εξουσίας, τρυφερότητα, λαγνεία, ρουτίνα, συντροφικότητα, σε μια αφήγηση για τον έρωτα, που ξεκινά από την προσφορά ενός δαχτυλιδιού και καταλήγει να περιγράφει μια παλαίστρα, ένα ρινγκ συναισθημάτων και πάθους.

Τρίτωσε (για μένα) το καλό με την Καλογήρου, μετά την τηλεοπτική σειρά για τη ζωή της Έλλης Λαμπέτη και το κινηματογραφικό "Αν...". Ψηλή, λεπτή, πανέμορφη, μπαινοβγαίνει με απίστευτη άνεση στους διαφορετικούς της ρόλους, πότε ψυχρή και αγέρωχη, πότε νικημένη και μικρή. Υπάρχουν, όμως, δύο ιστορίες που της κουβαλάει ολομόναχη και η παρουσία της γεμίζει την αίθουσα: η ερωτική εξομολόγηση με τα μάτια κλειστά και τις γροθιές σφιγμένες, απ' αυτές που βλέπεις στο σινεμά κι εύχεσαι να σου συνέβαιναν κι εσένα, και ο θρήνος του τέλους, γεμάτος με αλήθειες για τη ζωή που όλο περιμένουμε ν' αρχίσει, όταν τα πράγματα θα είναι καλύτερα, κι εμείς την αφήνουμε να γλυστρά μέσα απ' τα χέρια μας περιμένοντας. Δάκρυσα. Υποκλίνομαι.

Η αποκάλυψη, όμως, ήταν ο Τσαλταμπάσης. Αεικίνητος (έχασε λίτρα και λίτρα ιδρώτα από το πέρα-δώθε στη σκηνή) κι αστείος, αλλά κυριολεκτικά συγκλονιστικός στις δραματικές σκηνές. Στην ιστορία με το ημερολόγιο έπιασε ταβάνι (τρέμεις απ' την ένταση), ενώ στην εξαίσια σκηνοθετημένη ιστορία του βιολονίστα, που ήταν κάποτε παιδί-θαύμα, απέδωσε την πληγή της προσωπικής αποτυχίας και ματαίωσης υποδειγματικά, με εργαλεία μόνο τη φωνή και τα παιχνίδια με το φως το μικρού προβολέα. Τόσο μεγάλη εντύπωση μου έκανε, που λυπάμαι που δεν τον είδα και στο μονόλογό του "Ιώβ".

Οι παραστάσεις (Τετάρτη με Κυριακή, μία ανά μέρα) θα συνεχιστούν ως τις 7 Μαϊου. Αν βρείτε εισιτήρια (η αίθουσα είναι χωρητικότητας περίπου 100 ατόμων και σήμερα ήταν φίσκα), να πάτε.

[HristinaB]

West Side Story Καμεράτα, των John Todd και Γιώργο Πέτρου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Με εξαίρεση τη ζωντανή εμφάνιση της Καμεράτα, τα υπόλοιπα ήταν επιπέδου... ας μην πω σχολικής παράστασης, ας πω πρώτου έτους δραματικής σχολής (μάλλον κάπου εκεί κυμαίνονταν και οι περισσότεροι νεότατοι συντελεστές). Φτωχά, πάμφτωχα σκηνικά, αδιάφορα κοστούμια (μόνο τα φορέματα των κοριτσιών ήταν όμορφα), μεγάλες ερμηνευτικές αδυναμίες στην πρόζα. Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι είχε (πολύ) καλές τραγουδιστικές στιγμές, εκτός από την κατά περιόδους βαριά προφορά της Μαρίνας Σάττι (όλα τα τραγούδια -- πλην ενός, δεν έχω ιδέα γιατί -- ερμηνεύτηκαν στο πρωτότυπο κι εκείνο το "I feel πΡΡΡΡΡίτι" μου τσάκισε τ' αυτιά). Ως ηθοποιός, μακράν καλύτερη όλων ήταν η νεαρή που έπαιξε την Παραλίγο, έναν τεταρτο-πέμπτο χαρακτήρα χωρίς σταλιά τραγούδι και χορό μόνο στο (πολύ) βάθος της σκηνής, η οποία ήταν απόλυτα φυσική και εντελώς μέσα στο ρόλο.

Όσο περίεργο κι αν ακουστεί, προσωπικά είχα πρόβλημα και με τον ήχο: ίσως έφταιγαν οι ψείρες των ηθοποιών, ίσως η κακή άρθρωση ορισμένων από αυτούς, αλλά υπήρχαν στιγμές που δεν καταλάβαινα τι έλεγαν, ούτε μπορούσα να διακρίνω τους στίχους των τραγουδιών και αναγκαζόμουν να κοιτάζω τους υπέρτιτλους, οι οποίοι α) ήταν ΠΟΛΥ ψηλά από την σκηνή, με αποτέλεσμα να χάνεις την επί σκηνής δράση και β) είχαν πάρει διαζύγιο από τη σωστή χρήση σημείων στίξης, οπότε έπρεπε να τους διαβάζω δυο φορές για να καταλάβω το νόημα.

Χορογραφικά, οι σκηνές πλήθους ήταν σαφώς καλύτερες από αυτές με λιγότερους χορευτές, μιας και ο συγχρονισμός των Ελλήνων χορευτών είναι σχεδόν πάντα μια πικραμένη ιστορία, σε αντίθεση με τους Αμερικανούς, π.χ., που δε χάνουν ούτε μισό δευτερόλεπτο. Όταν το σχολίασα αυτό στην παρέα που με τραβολόγησε στην παράσταση, γιατί είχε λυσσάξει ν' ακούσει τη Σάττι (ακούστε τη κι εσείς στη διασκευή του "Θα σπάσω κούπες"), η απάντηση ήταν ότι οι Αμερικανοί είναι επαγγελματίες και κάνουν 100 χρόνια σπουδές και πρόβες πριν από κάθε εμφάνιση, ενώ οι δικοί μας δε βιοπορίζονται από την τέχνη τους. Άρα, έρχομαι εγώ να αναρωτηθώ, αυτό δικαιολογεί τη μετριότητά τους;;

Έχω ξαναπεί ότι τα μόνα μιούζικαλ που μου αρέσουν (ως ταινίες, όχι απαραίτητα ως θεατρικά) είναι το West Side Story και το Grease. Αυτή η παράσταση μου επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι πράττω λαμπρά που τα αποφεύγω στις θεατρικές τους εκτελέσεις. Αφού δεν το 'χουμε, βρε μάνα μου.

[HristinaB]

Η Μεγάλη Χίμαιρα, του Μ. Καραγάτση (σκηνοθεσία Δημήτρης Τάρλοου)

Η αλήθεια είναι ότι δεν πρέπει να μετρήσω αυτή την παράσταση ως κανονική θεατρική εμπειρία, γιατί την είδα online, τις μέρες της καραντίνας -- το θέατρο, όμως, είναι κάτι παραπάνω από απλή παρακολούθηση μιας ιστορίας. Καθώς πρόκειται για ζωντανό θέαμα, είναι μια εμπειρία που επηρεάζεται άμεσα από την ενέργεια τόσο των ηθοποιών όσο και των θεατών, σε μια μυστική αλληλεπίδραση που δεν τη βλέπεις, αλλά τη νιώθεις να αιωρείται στην ατμόσφαιρα της σκοτεινής αίθουσας.

Όμως, δε φταίει μόνο η έλλειψη αυτής της αλληλεπίδρασης που τελικά δε μου άρεσε η παράσταση. Ήταν ένας συνδυασμός παραγόντων που είχαν ως αποτέλεσμα, σχεδόν 2,5 εξουθενωτικές ώρες μετά, να αναρωτιέμαι τι ήταν ακριβώς αυτό που έκανε την παράσταση τόσο μεγάλη επιτυχία στην εποχή της. Το θέμα της, πρώτα απ' όλα, φαντάζομαι: το πώς μια "ξένη", λάτρις της Ελλάδας προσπαθεί (ανεπιτυχώς) να ενταχτεί σε μια κοινωνία που δεν τη "σηκώνει", μόνο και μόνο για να καεί από ένα άγριο πάθος, παρασύροντας μαζί της στον όλεθρο και τους γύρω της, αθώους και μη. Ως περιγραφή όντως ακούγεται ενδιαφέρον, ως εκτέλεση, όμως, προσωπικά το βρήκα μάλλον υπερβολικό -- πιο πολύ μου θύμισε ελληνικό μελόδραμα του '60 παρά αρχαία τραγωδία.

Προβληματικά και αρκετά κουραστικά, είναι η αλήθεια, βρήκα και πολλά από τα διαλογικά μέρη μεταξύ της πρωταγωνίστριας Μαρίνας και του κουνιάδου της Μηνά όταν διασταυρώνουν τα πνευματικά τους ξίφη, κάνοντας σχεδόν επίδειξη των γνώσεών τους πάνω στην ελληνική γραμματεία και τη φιλοσοφία. Σ' εκείνες τις σκηνές ένιωθα σαν να παρακολουθούσα μια ξερή από έδρας παράδοση μαθήματος, που δε με αφορούσε, που με απέκλειε. Τα περισπούδαστα λογύδριά τους μπορεί να αντικατόπτριζαν τις πνευματικές συζητήσεις στα αστικά σαλόνια της εποχής, αλλά δεν αποδώθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σχετικά ή ενδιαφέροντα για το θεατή του σήμερα, ο οποίος μάλλον θα νιώσει σαν τον σύζυγο Γιάννη, που απλοϊκά υπονοείται ότι δεν είναι αρκετά καλλιεργημένος ώστε να μπορεί να συμμετάσχει στη συζήτηση.

Ένα άλλο στοιχείο της παράστασης που με ενόχλησε είναι η χρήση βίντεο, ένα σκηνοθετικό τρικ που χρησιμοποιείται κατά κόρον στο ελληνικό θέατρο. Εκτός του ότι δεν είδα να ικανοποιεί κάποια ιδιαίτερη δραματουργική ανάγκη (πέραν του να μειώσει τα έξοδα της παράστασης, ειδικά για τη σκηνή του χορού), θεωρώ ότι δεν ταίριαξε και με το κλίμα της παράστασης, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα έργο εποχής. Βέβαια, προσωπικά, η χρήση βίντεο στο θέατρο γενικά δε με ενθουσιάζει, γιατί μου καταστρέφει τη συνθήκη της ζωντανής αλληλεπίδρασης με τον ηθοποιό, που ανέφερα νωρίτερα, και μου δίνει την αίσθηση ότι ο σκηνοθέτης προσπαθεί υπερβολικά να παραδώσει μια παράσταση μοντέρνα και προχωρημένη, ώστε να μην κατηγορηθεί για ακαδημαϊκότητα και έλλειψη έμπνευσης.

Από πλευράς ερμηνειών, μου άρεσε πολύ η αυστηρότητα της Σοφίας Σεϊρλή στο ρόλο της Ρεϊζαινας και βρήκα ανατριχιαστική τη σκηνή του ιδιότυπου μοιρολογιού της Αννεζιώς. Η Αλεξάνδρα Αϊδίνη κατά καιρούς μου φαινόταν στομφώδης και υπερβολική, αλλά ίσως η ερμηνεία της να είχε μεγαλύτερη νόημα όταν ο θεατής την παρακολουθεί ζωντανά στο σανίδι και όχι σε μαγνητοσκόπηση. Στη δεύτερη περίπτωση, που προσομοιάζει με το σινεμά, οι ερμηνευτικές επιλογές "γράφουν" διαφορετικά.

Εν κατακλείδι, η εμπειρία μου από το online θέατρο δεν ήταν ιδιαίτερα θετική. Η μαυρίλα της συγκεκριμένης ιστορίας δεν ήταν και η καλύτερη επιλογή για τις περίεργες μέρες της καραντίνας, αλλά αυτή ήταν η λιγότερη σημαντική από τις ενστάσεις μου για μια παράσταση που εκθειάστηκε πάρα πολύ στην εποχή της, αλλά εγώ προσωπικά δε θα τη μνημονεύω ως μια εμπειρία που με εμπλούτισε πνευματικά.