Από τα σκοτεινά μονοπάτια των ονείρων του Inception,τον ήρωα-τιμωρό που αγρυπνεί στη Γκόθαμ Σίτι, το αγωνιώδες κυνηγητό αστυνομικού-δολοφόνου στη μακρινή Αλάσκα με τον πρώτο να υποφέρει από αυπνίες, αναδύεται ένα διαφορετικό Prestige του ίδιου ανθρώπου.Μαγικό κόλπο;Ίσως.Αστείρευτη φαντασία;Ακόμη καλύτερα.Κι όλα αυτά χωρίς καθόλου φανφάρες,ωραία κι απλά.Ίσως και λίγο ανάποδα.Κάπως έτσι ανάποδα θα ξεκινήσω το αφιέρωμα κι εγώ.Memento γαρ.
Τhe Dream is Real
Τα τελευταία δέκα χρόνια δούλευε ο Νόλαν πάνω στην υλοποίηση του Inception.Το 2001 μάλιστα παρέδωσε ένα κείμενο 80 σελίδων στην εταιρεία παραγωγής Warner Bros.Μέχρι να εγκριθεί,πέρασαν αρκετά χρόνια και ο Νόλαν δεν είχε τι άλλο να κάνει παρα να ονειρεύεται.Και να γυρίσει τα “Batman Begins”,”The Prestige” και “Dark Knight”.Όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά αναφέρει σε μια συνέντευξή του: «Ακόμα και στα γυρίσματα του «The Prestige» σκεφτόμουν μικρολεπτομέρειες για να διανθίσω περισσότερο το σενάριο του Inception.Ήμουν για χρόνια σε διαρκή αφύπνιση”.Η εξαιρετικά καλοδουλεμένη σκηνοθεσία κερδίζει τις εντυπώσεις,ειδικά όταν συνδυάζεται με ένα θέμα τόσο πολυδιάστατο μα και συνάμα κομμάτι της καθημερινότητάς.Ένα θέμα που απαλάσσει τον σεναριογράφο από το φόβο των κλισέ,μιας και αφήνει περιθώρια σουρρεαλιστικής ανάπτυξης,αφαιρετικής σκέψης και δόσεις δικαιoλογημένης υπερβολής.Κάτι που ένα κοινό θέμα δε θα έδινε.Με αυτό το πάτημα,με ένα διαλεχτό κάστ,με απίστευτη φωτογραφία και μουσική υπόκρουση κατάφερε να δημιουργήσει μια πολυεπίπεδη ταινία,που παίζει με γρίφους και στοχάζεται συνάμα.Μια ταινία που έχει να πει πολλά.Και να μας θυμίζει πολλά.Γι αρκετά χρόνια αργότερα
"I never considered myself a lucky person. I'm the most extraordinary pessimist. I truly am."
Why So Serious?
2 χρόνια πριν το Inception γυρίζει το μεγαλεπήβολο “Dark Knight”.Εξαιρετικό κάστ,δυνατές σκηνές δράσης,έξυπνοι διάλογοι και ένας μέγας μπαλαντέρ Heath Ledger,ο οποίος ξεπέρασε όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και τον μέχρι τότε αδιαμφισβήτητο Τζόκερ χαρακτήρα του Νίκολσον.Η απουσία έντονου φωτισμού από την ταινία δεν κουράζει,καθώς τα πλάνα του Νόλαν –άλλοτε αργόσυρτα,άλλοτε με γοργές εναλλαγές της κάμερας προσδίδουν στις σκηνές τον φωτισμό που λείπει.Οι φυσικοί ήχοι σφύζουν από ένταση.Τα ειδικά εφέ είναι πολλά αλλά δεν τα "καίει" μιας και τα χρησιμοποιεί μόνο εκεί που τα χρειάζεται.Ο ορισμός του μινιμαλισμού σε μια τιτανοτεράστια ταινία.Αξιοσημείωτο είναι οτι τις λεπτομέρειες της αλλαγής στην εξωτερική εμφάνιση του Τζόκερ τις εμπνεύστηκε από την πρώτη εμφάνιση του χαρακτήρα το 1940.Όπως αναφέρει στη συνέντευξή του στο περιοδικό Spiegel «ήθελα ο Τζόκερ του Dark Knight να μοιάζει με τον πρώτο Τζόκερ.Ως φόρο τιμής.Θεωρώ ότι το καταφέραμε.Λίγο το θέμα του χαμόγελου δεν πετύχαμε αλλά δε μπορούμε να τα θέλουμε όλα.Το κάναμε καλύτερο.» Σαρδόνια δήλωση.Όπως και ο χαρακτήρας της ταινίας του άλλωστε.
Are You Watching Closely?
Πάμε ακόμη δύο χρόνια πίσω και τον συναντάμε στα γυρίσματα της ταινίας “The Prestige”.Η ταινία αφήνει στο θεατή το ίδιο συναίσθημα που χαρίζει ένα άρτια εκτελεσμένο ταχυδακτυλουργικό κόλπο.Αυτή την γεμάτη ένταση και αδρεναλίνη εγκεφαλική εγρήγορση σε μια προσπάθεια να κατανοήσεις τη λύση.Και στο σημείο που θεωρείς ότι πλησιάζεις έρχεται η ανατροπή και τα κάνει όλα άνω κάτω.Και τρελαίνεσαι.Γι αυτό και γουστάρεις.Τα σκηνοθετικά του ευρήματα τόσο δεξιοτεχνικά υφασμένα στον ιστό της μαγείας,της ψευδαίσθησης,της εναλλαγής φαντασίας και πραγματικότητας.Νιώθεις πως θες να την ξαναδείς και μια και δυο και σαρανταδυο φορές για να ανακαλύψεις αυτά τα τόσο γλυκά κρυμμένα μυστικά που προδίδουν το τέλος.Ή έστω θες να ελπίζεις ότι θα τα βρείς.Αυτό κατάφερε κι ο μεσιέ Νόλαν.Με μια πρέζα μαγείας.Τόση δα.
I never said,Thank you.
And you'll never have to.
Το 2005 προβάλλεται η ταινία “Batman Begins”.Η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Νόλαν μεταφοράς κόμικ στη μεγάλη οθόνη και η πρώτη του συνεργασία με τον Christian Bale.Προσοδοφόρα σαφώς σε πολλά επίπεδα γι αυτό και συνεχίστηκε.Αυτό που τον προβλημάτιζε είναι άν θα καταφέρει να δώσει ένα διαφορετικό στίγμα στην ταινία και να μη θεωρείται μια ακόμη ταινία-υπερήρωα-που-σώζει-το-Γκόθαμ-σίτι-έχοντας-και-την-αγαπημένη-του-αλα-μπρατσέτα.Μάλιστα,πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα,προσκάλεσε όλους τους συντελεστές σε μια ιδιωτική προβολή της ταινίας Blade Runner. Μετά το τέλος της προβολής, ο Nolan δήλωσε «Έτσι θέλω να κάνουμε το Batman». Βέβαια τα συχαρίκια δεν πάνε μόνο στον Νόλαν,αλλα και στον σεναριογράφο,τον David Gower,ο οποίος δηλώνει χαρακτηριστικά:«Πάντα ήθελα να κάνω μια ταινία με τον Batman.Τελικά η αναμονή μου έκανε καλό. Όχι μόνο έγραψα το σενάριο για μια ταινία με τον ήρωά μου, αλλά μου το ζήτησε ο ίδιος ο Chris Nolan, ένας από τους καλύτερους κινηματογραφιστές κατά τη γνώμη μου». Ατού της ταινίας η ανατριχιαστική σκοτεινή ατμόσφαιρα της πόλης του Γκόθαμ καθώς και η ανυπέρβλητη σκηνή με τον Μπάτμαν να επιβλέπει την πόλη.Η συνεργασία με τον Hans Zimmer ανέβασε τη μουσική σε άλλο επίπεδο.H σκηνή του τέλους στην ταράτσα προιδεάζει για τον Άσσο που κρατούσε ο Νόλαν για τη συνέχεια του Μπάτμαν.Το χαρτί του Τζόκερ.
"As soon as television became the only secondary way in which films were watched, films had to adhere to a pretty linear system, whereby you can drift off for ten minutes and go and answer the phone and not really lose your place.."
Days never end. Nightmares are real. No one is innocent.
Το 2002 γύρισε την ταινία “Insomnia”,remake της ομότιτλης ταινίας του 1997 του σκηνοθέτη Erik Skjoldbjaerg.Αν και δεν ήταν ακριβώς remake-αντιγραφή της πρωτότυπης ταινίας αλλά θα λεγε κανείς μια επιτυχημένη προσπάθεια επανεξέτασης του αυθεντικού υλικού.Το βέβαιο είναι ότι ο Νόλαν παρουσιάζει μια ταινία στην οποία ο χρόνος δε μετριέται με τον κλασσικό τρόπο, αλλά οι ώρες περνάνε με βάση την κούραση του ήρωα,τη βασανιστική και ψυχοφθόρα αυπνία του.Η σκηνοθετική μαεστρία του φωτισμού (το έντονο συνεχές φώς της μέρας στην Αλάσκα και η απεικόνιση αυτού μέσα από τις γρίλιες του παραθύρου στο δωμάτιο του Pacino) αποτελούν έναυσμα για τις ψυχολογικές μεταπτώσεις του ήρωα,τις παραισθήσεις του,τις αναμνήσεις του.Τη μαγκιά του να περάσεις στο θεατή ακριβώς τα ίδια συναισθήματα,να τον κάνεις να νιώσει νοητά σωματικό ράκος,να συμπάσχει με την αλλαγή της ψυχολογικής μετάπτωσης του ήρωα δεν την κατέχουν πολλοί.Ο Νόλαν ναι.
Some memories are best forgotten.
Kαι φτάνουμε στην αλλαγή της χιλιετίας και στο “Memento”,μία από τις καλύτερές του ταινίες κατα την προσωπική μου άποψη.Κατάφερε να ενσωματώσει σε 113’ τα πάντα!Αγωνία,προβληματισμό,ηθικά διλήμματα,πολυπλοκότητα κι ένα δυνατό μουσικό θέμα το οποιο απογείωνε τη δράση λεπτό προς λεπτό.Έχουμε έναν Pearce στο πρόσωπο του οποίου ο Νόλαν χτίζει έναν χαρακτήρα με κυρίαρχο το στοιχείο του αποπροσανατολισμού.Έχουμε ένα πρωτότυπο σενάριο,γι άλλους άρτια δομημένο,γι άλλους άκρως χαοτικό και μια εξέλιξη,η οποία ακολουθεί αντίστροφη πορεία προς την τελική λύση.Μέσα σε όλα αυτά και μια υποψηφιότητα για όσκαρ σεναρίου.Αναφέρει ο Νόλαν χαρακτηριστικά «όσο χαρούμενο κι αν με έκανε η υποψηφιότητά μου,έστω κι αν δεν κέρδισα το αγαλματάκι,τόσο με άγχωσε για τη μετέπειτα σκηνοθετική μου πορεία.Κι αυτό το άγχος είναι που με γεμίζει με δημιουργικό οίστρο και δε θα επαναπαυθώ».
"Film makers should be able to experiment with narrative without alienating the audience and without creating something that's impenetrable."
One Man Shows..
Ο Christopher James Nolan γεννήθηκε στις 30 Ιουλίου 1970 στο Λονδίνο. Ο πατέρας του ήταν κειμενογράφος διαφημίσεων, ενώ η μητέρα του ήταν αεροσυνοδός.Στην ηλικία των 7 ετών γύρισε ένα φιλμάκι με την Super 8 κάμερά του.Τι σκηνοθέτησε;Στρατιωτάκια.Eίχε και σενάριο,το οποίο έγραψε σε μια λίστα για ψώνια του σουπερμάρκετ.Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και την περίοδο των σπουδών του συνέχισε να κάνει μικρές σκηνοθετικές απόπειρες. Το Doodlebug,ένα από τα πρώτα του μικρού μήκους φιλμάκια είχε σαν στόρυ έναν άνθρωπο που προσπαθεί να σκοτώσει ένα έντομο!Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία ονομαζόταν Following και κυκλοφόρησε το 1998.Έλαβε θετικές κριτικές, ενώ εμφανίστηκε σε διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ ανά τον κόσμο, με πρώτο το φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο.Μάλιστα,στο Φεστιβάλ ταινιών του Hong Kong το 1999 ζητησε από το κοινό να δωρίσει χρήματα για την επόμενη του ταινία.Έτσι,κέρδισε μια μεγάλη δωρεά που τον βοήθησε να γυρίσει το Memento.
Πηγή:Imdb