Κάποιος τον τσίγκλησε τον φίλο μου τον
Above και ήρθε φορτωμένος.


Καλέ μου φίλε, μην αναλύεις εσύ, δεν πειράζει. Θα αναλύσω εγώ. Το εξώφυλλο.

Αμέσως μετά το πιο πετυχημένο αστείο που έχω δει στο σινεμά για τα Toyota Prius, το ζευγάρι περπάτα στο δρόμο ανηφορίζοντας το λόφο. Έχει πια σκοτεινιάσει, οι λάμπες του δρόμου έχουν ανάψει, το φως της ημέρας έχει υποχωρήσει βάφοντας τον ουρανό με το βαθύ μπλε του δειλινού. Και στη δύση, εκεί που ο ήλιος βυθίζεται στον ορίζοντα πάνω απ' τα φώτα της πόλης, το μοβ, το κόκκινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί λούζουν με χρώματα αυτό που οι φωτογράφοι ονομάζουν ώρα μαγική, την πιο όμορφη στιγμή της ημέρας. Φοράει ψηλά τακούνια, τη ρωτά αν είναι άνετα, απαντά ναι. Λέει ψέματα. Αναρωτιούνται γιατί πέφτουν συνέχεια ο ένας πάνω στον άλλο. Ισως σημαίνει κάτι. Μπα, μάλλον όχι. Ψάχνει το αυτοκίνητό της, δεν θυμάται που το έχει αφήσει, γιατί αυτό κάνουν τα κορίτσια. Της λέει ένα κρύο αστείο, γιατί αυτό κάνουν τ'αγόρια. Φτάνουν στην άκρη του δρόμου και κοιτάζουν το υπέροχο ηλιοβασίλεμα. Δεν είναι τίποτα σπουδαίο, έχουν δει και καλύτερα. Είναι όμως αρκετό για να ξεκινήσει να της τραγουδά. Όχι κάτι ρομαντικό, αλλά για ένα άλλο ζευγάρι που κάπου εκεί έξω απολαμβάνει την όμορφη βραδιά, ενώ εκείνοι ξέμειναν ο ένας με τον άλλο. Του τραγουδά οτι έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του μέσα στο πολυεστερικό κουστούμι του (it's wool) και οτι ποτέ δεν θα έπεφτε στην αγκαλιά του. Τίποτε μεταξύ τους ποτέ δεν θα συμβεί. Αλήθεια, ναι αλήθεια, συμφωνούν και τραγουδούν για το πόσο δεν ταιριάζουν και για τη σπατάλη της όμορφης βραδιάς. Κάθονται στο παγκάκι, εκέινη αλλάζει παπούτσια, της ρίχνει χώμα στα πόδια, του ρίχνει μια, ξεκινά ο χορός.

Κινήσεις απότομες, την πειράζει, εκείνη τραβιέται, της παίρνει την τσάντα, του την αρπάζει και σκάει το πρώτο της χαμόγελο. Σηκώνονται, χορεύουν για λίγο και επιστρέφουν στο παγκάκι κοιτώντας τη θέα. Είναι πράγματι όμορφη. Η μουσική αλλάζει, γίνεται πιο ρυθμική και χαρούμενη. Χορός, χορός, χορός, στροφές, γλιστρήματα, ακροβατικά και συγχρονισμένες κινήσεις, παναρίσματα δεξιά και αριστερά με την κάμερα να τους ακολουθεί πάνω κάτω στο δρόμο μιμούμενη την κίνησή τους. Δεν είναι επαγγελματίες χορευτές, είναι δυο απλοί άνθρωποι, όπως εμείς, που χορεύουν με τον καλύτερο τρόπο που μπορούν και χαίρονται και το διασκεδάζουν. Η μουσική εντείνεται και το χορευτικό πάει για φινάλε, παίρνουν την τελευταία στροφή, η μουσική σταματά. Πιάνο, κοιτάζονται και πλησιάζουν ο ένας τον άλλο. Πλησιάζουν, πλησιάζουν, ένα βήμα κάθε φορά, με την κάμερα να ζουμάρει στα πρόσωπα που έχουν έρθει πολύ κοντά, με τα μάτια χαμένα στα μάτια και... κινητό! Είναι ο άλλος. Μαζεύουν τα πράγματα τους, στέκονται για λίγο αμήχανοι, εκείνη πατά το κουμπί στο κλειδί και το Prius στο βάθος της απαντάει. Φεύγουν και η κάμερα μένει για λίγο πίσω στο ηλιοβασίλεμα.
Έξι λεπτά σκηνή. Μια λήψη.
Το όραμα, η έμπνευση, το μεράκι, ο ιδρώτας, ο κόπος και η προσπάθεια που κρύβεται πίσω από αυτά τα έξι λεπτά είναι ανυπολόγιστα. Είναι απίστευτος ο όγκος της δουλειάς που απαιτείται και ο συντονισμός τόσων ανθρώπων για να βγει αυτό το αποτέλεσμα. Ένα γλίστρημα, ένα στραβοπάτημα, ένα λάθος στα λόγια και η λήψη χάνεται. Και δεν είναι καθόλου εύκολο να ξεκινήσουν όλα απ' την αρχή, όχι όσο εύκολο νομίζεις. Μπορεί να σκέφτεσαι οτι δεν είναι και τόσο σπουδαίο, οτι το γύρισαν εκατό φορές μέχρι να το πετύχουν. Κάνεις λάθος. Το ηλιοβασίλεμα που βλέπεις πίσω τους δεν είναι το πανί που άπλωναν κάποτε τα στούντιο στα κλασικά μιούζικαλ. Δεν είναι ούτε cgi, γιατί εκτός του τεράστιου κόστους που θα απαιτούσε κάτι τέτοιο, ο Chazelle ήθελε να είναι αληθινό. Και πράγματι, είναι αληθινό. Που σημαίνει οτι ο χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους για τη λήψη είναι πολύ πολύ περιορισμένος, αφου τα χρώματα στο ηλιοβασίλεμα εξαφανίζονται πολύ γρήγορα και το τελευταίο φως της ημέρας χάνεται μέσα σε μια στιγμή. Τα πάντα πρέπει να γίνουν ταχύτατα και να εκτελεστούν στην εντέλεια, σε μια εξαιρετικά πολύπλοκη κατάσταση για όλους, τους ηθοποιούς, τον σκηνοθέτη, τον διευθυντή φωτογραφίας που σε αυτές τις συνθήκες η δουλειά του γίνεται τρομακτικά δύσκολη και είναι απ' τις πιο απαιτητικές που μπορεί να συναντήσει. Μια λήψη... Και μόνο στην ιδέα το εγχείρημα τρομάζει και αποθαρρύνει τους περισσότερους, γι' αυτό και δεν βλέπουμε συχνά τέτοιες λήψεις. Και αν ακόμα δεν έχεις πειστεί και σκέφτεσαι οτι υπάρχει και η επόμενη μέρα και η επόμενη και η επόμενη, μέχρι το γύρισμα να πετύχει, τότε λογαριάζεις χωρίς τον ξενοδόχο, το στούντιο δηλαδή, που βάζει τα λεφτά και οι κανόνες του είναι αυστηροί και απαράβατοι. Δυο ευκαιρίες έδωσαν στον Chazelle. Προς δική του ικανοποίηση και δική μας απόλαυση, τα κατάφερε και το αποτέλεσμα είναι άκρως εντυπωσιακό και αξίζει την αναγνώριση και τον θαυμασμό μας. Και δεν είναι μονάχα σ' αυτή τη σκηνή, αλλά σκηνές αντίστοιχης δυσκολίας επαναλαμβάνονται μέσα στο έργο, ξανά και ξανά και ξανά.
Το πιο ωραίο στην υπόθεση όμως είναι οτι κανείς δεν χρειάζεται να τα γνωρίζει όλα αυτά. Είσαι στο σινεμά, κάθεσαι αναπαυτικά στην καρέκλα σου και παρακολουθείς τη σκηνή χωρίς να σκέφτεσαι όλα όσα κρύβονται πίσω απ' αυτά τα έξι λεπτά. Το μόνο που βλέπεις είναι δυο χαρακτήρες να περπατούν, να τραγουδούν και να χορεύουν για λίγο πριν οι δρόμοι τους χωρίσουν. Τίποτα το σπουδαίο, τίποτα το ιδιαίτερο και αξιομνημόνευτο. Μα ακριβώς αυτή είναι η πραγματική τέχνη του κινηματογράφου και η μαεστρία ενός ικανού δημιουργού. Το να χάνεται όλος αυτός ο κόπος και όλη αυτή η προσπάθεια στο παρασκήνιο, να μη περνά ποτέ μπροστά στην κάμερα και όλα να φαίνονται απλά, φυσικά, αβίαστα.
Ίσως κάποιοι δεν θεωρούν τα παραπάνω τόσο σημαντικά, ίσως τους ενδιαφέρει να μείνουν μονάχα σε ό,τι είδαν, καλό ή κακό, χωρίς να έχουν τη διάθεση να κοιτάξουν πιο μέσα. Και είναι απόλυτα σεβαστό. Ο κινηματογράφος είναι όμορφος γιατί επιτρέπει στον καθένα να αποφασίσει για τον εαυτό του τι είναι σημαντικό και τι όχι, τι του αρέσει και τι όχι. Μπορεί να κοιτάζει την οθόνη και να βλέπει ένα πολυεστερικό κουστούμι. Οι άνθρωποι του κινηματογράφου όμως, οι επαγγελματίες του χώρου που ξέρουν τη δουλειά και τις απαιτήσεις μιας τέτοιας σκηνής, είναι σε θέση ν' αναγνωρίσουν το μάλλινο κουστούμι και να εκτιμήσουν την ποιότητά του. Αυτό ακριβώς έκαναν και τίμησαν την ταινία με τις 14 υποψηφιότητες. Από εκεί και πέρα, καλώς ή κακώς, όποιος επιθυμεί ν' ακολουθήσει και να συζητήσει για όσκαρ κρίνοντας το έργο σ' αυτή τη βάση, οφείλει να βγάλει τον πολυεστέρα και να φορέσει τα καλά του, είτε του αρέσει η ταινία, είτε όχι.
Above, έχει μεγάλη πλάκα αυτό που κάνει ο Chazelle. Το ξεκαθαρίζει απ την αρχή ότι δεν είναι γραφτό για το ζευγάρι και ο κοσμος φεύγει απ το σινεμά χαρούμενος που είδε μια ιστορία αγάπης. Γράφουν για ερωτικό γράμμα στο Hollywood κι εκείνος στο έργο του υπογείως το αποκαθηλώνει, την ίδια στιγμή που στην επιφάνεια φαίνεται πως το εξυψώνει. Τους ρίχνει στο τέλος και το μοντάζ με όλες τις σκηνές που θα έβλεπαν στο La La Land των 50s και των 60s, όπου οι πλανήτες θα ευθυγραμμίζονταν και τα πάντα θα εξελίσσονταν ιδανικά, χωρίς να διακυβεύεται τίποτα, χωρίς κόστος για τους χαρακτήρες, χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα που μπορείς να αναγνωρίσεις και να ταυτιστείς. Την ίδια στιγμή που τους ξεγελά προσφέροντάς αυτό που συγκινημενοι κρυφά επιθυμούν να δουν, ένα ομορφο, κλασικό και κλισεδιάρικο what if. Και πάνω που το τρένο φαίνεται πως κινδυνεύει να εκτροχιαστεί, το δυνατό φινάλε του κρατά σταθερά το τιμόνι, κλείνοντας με απόλυτη επιτυχία την ιστορία που έχει οραματιστεί. Να παντρέψει το παλιό με το νέο, να μιλήσει για το μιούζικαλ που πεθαίνει, όπως η τζαζ που ο κόσμος ακούει χωρίς να δίνει σημασία κάτω απ' τις συζητήσεις. Να το φέρει στο παρόν και να το αναγεννήσει, να το απογειώσει στ' αστέρια και να το προσγειώσει στο έδαφος ξανά, αποδίδοντας φόρο τιμής και επιστρέφοντας στο σήμερα. Το καταφέρνει περίφημα και έχει περάσει όλα όσα θέλει. Υπόγεια, διακριτικά και με λεπτότητα, σαν μικρά μυστικά που σε περιμένουν να τ' ανακαλύψεις. Γιατί εκεί είναι η μαγκιά, και στη σκηνοθεσία, και στις ερμηνείες και παντού. Εκεί κρύβεται η πραγματικά σπουδαία τέχνη. Όχι στις φανφαρες και τις υπερβολές, ούτε στην έτοιμη και μασημένη τροφή. Αλλά στο ανεπαίσθητο, στη λεπτομέρεια, στην υπόνοια, στις αποχρώσεις.
Υποκλίνομαι σε όλους τους συντελεστές για το σπουδαίο αυτό επίτευγμα και τους ευχαριστώ θερμά για την άμορφη κινηματογραφική βραδιά που μου χάρισαν. Ανυπομονώ να το δω για δεύτερη φορά και ίσως τότε έχουμε να πούμε περισσότερα. Ευχαριστώ κι εσένα καλέ μου φίλε για την άψογη όπως πάντα παρουσίαση και τον σχολιασμό που με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.
See you in the movies.